DE VERPLETTERENDE WERKELIJKHEID VAN ZUID AFRIKA.
Er zijn tegenwoordig meer schrijvers dan lezers en er verschijnen op dit moment dan ook talloze boeken: goede boeken, slechte boeken, mooie boeken, verplichte boeken, lelijke boeken, smakeloze boeken, zouteloze boeken, overbodige boeken, noem maar op. Meest kenmerkende van vrijwel alle boeken is dat ze voor ‘een’ incrowd zijn geschreven: fictie voor vrouwen, non-fictie voor mannen, om maar een dwarsstraat te noemen, en natuurlijk boeken voor bepaalde doelgroepen, geinteresseerden in Zuid-Afrika bijvoorbeeld.
En soms is er dan een boek dat met kop en schouders boven de rest uitsteekt. Zo’n boek is ‘Om het hart terug te brengen’ van Annemarie van Niekerk, omdat het zo’n beetje alle aspecten van leven in Zuid Afrika belicht en ongemakkelijke vragen niet uit de weg gaat.
Annemarie groeide op in een typisch middenklasse Afrikaner gezin en zoals ieder kind nam ze het leven zoals dat was, voor normaal aan. Maar langzamerhand komen de vragen, zoals waarom de zwarte bediende, plotseling van de ene op de andere dag vertrekt en de familie een beetje reddeloos achterlaat. Annemarie is nieuwsgierig en een beetje rebels en gaat na haar studie in Transkei werken, aan de universiteit in Umtata. Langzaam maar zeker dringt de onderdrukkende werkelijkheid van de Apartheid meer en meer naar voren, ook in het thuisland Transkei. Annemarie ontmoet daar de zachtaardige leraar Ruben, die lesgeeft aan dove kinderen, en de zwarte docent en activist Denzel , met wie ze een relatie krijgt.
Het alomtegenwoordige geweld grijpt je in het boek naar de keel, en dat is ook de kern waar het boek om draait, want het geweld komt van alle kanten en de vraag die ondermeer gesteld wordt is of het door de Apartheid geinstitutionaliseerde geweld de oorzaak is van dat huidige geweld.
Het boek eindigt met een opvallend mild oordeel van een zwaar beschadigde familie. Zwaar beschadigd is eufemistisch uitgedrukt, want het gaat om een familie van wie de moeder van 88 en haar zoon ( Ruben) zijn vermoord, de vrouw van een andere zoon ook en tijdens de bijeenkomst, waar Annemarie bij is, wordt verteld dat er ook nog twee andere ( verdere) familieleden door geweld om het leven waren gebracht.
Het milde oordeel gaat om de kern van de zaak: het enorme verschil tussen arm en rijk, de totale uitzichtloosheid van veel jongeren, het opgroeien in bittere armoede, en natuurlijk racisme.
Er valt nog veel meer te zeggen over dit boek, het is maar een impressie. Maar hè hè, eindelijk weer eens een boek over Zuid Afrika dat ongemakkelijke vragen niet uit de weg gaat en het verdient niet alleen door de incrowd gelezen te worden.
- Posted in: Geen categorie
